Hoe lang duurt het nog voor de Britse koninklijke familie wegsmelt onder de schijnwerper van de publiciteit? Welke institutie kan zo’n barrage van kritiek, van negatieve suggesties en van aanhoudende hele en halve onwaarheden verdragen? Het Britse volk mag dan, volgens een hoofdartikel in The Times, instinctief koningsgezind zijn en de monarchie aanhangen, het instituut wordt steeds verder uitgehold door de aanhoudende negatieve publiciteit. Hoe dat werkt, is goed te zien aan de gang van zaken rond het butlerproces. 

Eerst de voorgeschiedenis: op vrijdagmiddag 1 november werd het proces gestaakt tegen Paul Burrell (44), zoon van een mijnwerker uit de Britse Midlands, wiens droom het van jongs af aan was om voor de koninklijke familie te werken. Hij had er 21 dienstjaren bij de Windsors opzitten, eerst als lakei bij koningin Elizabeth en prins Philip, later als butler van Charles en Diana en – na de scheiding van de Waleses – als butler van Diana. 

Burrell, getrouwd met een voormalig kamermeisje van prins Philip en vader van twee zonen, die even oud zijn als – en opgroeiden met – de prinsen William en Harry, stond terecht op beschuldiging van diefstal van ruim driehonderd eigendommen van wijlen de prinses, van prins Charles en van prins William. Het ging om kleding, brieven, foto’s, CD’s en andere voorwerpen, de meeste ingepakt en onaangeroerd. De politie trof de spullen in zijn huis aan toen ze daar in 2000 huiszoeking kwam doen. Burrell’s uitleg was dat de prinses – die hem deelgenoot maakte van haar intiemste zielenroerselen en die hem ‘my rock’ noemde – gewild zou hebben dat hij die voorwerpen ‘veilig stelde voor later’. 

Prins Charles, die na de huiszoeking door de politie werd ingelicht, wilde niet dat Burrell werd vervolgd. Hij ging met tegenzin overstag toen de politie hem vertelde dat Burrell, gezien de staat van zijn bankrekening, kennelijk al eigendommen met royalty-connectie had doorverkocht. Ook zei de politie te beschikken over foto’s van de butler in prinses Diana’s kleding. 

Tijdens het proces bleek dat bewijs voor beide beweringen niet bestond: het hoofd van het politieonderzoek, detective-chief-inspector Maxine de Brunner, moest dat onder kruisverhoor van Burrel’s advocaat bekennen, maar zei dat ze dat later ook nooit aan prins Charles had verteld. 

Wie de vervolging van Burrell wél hadden gewild, waren de executeurs-testamentair van de nalatenschap van de prinses: Diana’s moeder, Frances Shand-Kydd, en een van Diana’s twee zusjes, Lady Sarah McCorquodale. Deze dames waren aanvankelijk zo gecharmeerd van Burrell dat ze hem kort na de dood van zijn werkgeefster eigener beweging 50.000 pond uitkeerden uit de nalatenschap van prinses Diana, die voor haar butler geen voorziening had getroffen. Nu, vijf jaar nadat ze met behulp van Burrell Diana’s appartement hadden leeggehaald, haar kleren hadden meegenomen en haar persoonlijke eigendommen hadden verdeeld of vernietigd, kwamen moeder en beide zusters getuigen tegen Burrell. Ze zeiden dat zij de butler nooit toestemming hadden gegeven om ook maar iets van de prinses weg te halen uit Kensington Palace. Mrs Shand-Kydd relativeerde bovendien de zogenaamd intieme relatie tussen de butler en zijn werkgeefster: “Diana noemde mij ook haar rock. Her rock and her star!” 

Het zag er, voorafgaande aan de presentatie voor de jury van the case for the defence, dus niet mooi uit voor de butler. Het enige dat voor hem pleitte, was dat hij – anders dan veel van Diana’s intimi, van haar minnaar James Hewitt tot haar particulier secretaris en haar persoonlijke politiebewaker – in vijf jaar nooit een mond had opengedaan over zijn werk. Hij had, net als de secretaris en de politieman, miljoenen kunnen verdienen met een boek over de prinses, maar hij liet het bij het schrijven van een boek over etiquette. Uitleg over het eten van een banaan met mes en vork, gegeven door een koninklijke butler, deed het op de Amerikaanse markt voorspelbaar goed. 

Maar vlak vóór de butler zelf in de getuigenbank zou plaatsnemen om te pogen met zijn versie van de gebeurtenissen zijn eer en goede naam te redden en aan een gevangenisstraf te ontkomen, schorste de rechter zonder opgaaf van redenen de zitting. Bijna vier dagen van onderhandelingen in de raadkamer volgden. Toen, op vrijdagmiddag, kwam de aanvoerder van het vervolgende team advocaten met een explosieve mededeling: Regina vs Paul Burrell staakte, omdat ‘de Kroon’ de aanklacht tegen de butler niet langer staande kon houden. Niemand minder dan de koningin zelf – de `Regina’ uit wier naam werd vervolgd – had zich herinnerd dat ze Burrell had toegestaan spullen van wijlen de prinses mee te nemen ‘om ze veilig te stellen’. 

Burrell barstte in tranen uit en wierp zich in de armen van zijn verdediger met de woorden: “The Queen has come through for me!”- de koningin heeft me gered. 

Zaterdag 2 november

De pers is extatisch over zo’n bizarre afloop. ‘The butler didn’t do it… and the Queen knew all along’ (The Sun). Pagina’s 1 tot 9 van de grootste Britse tabloid (4,5 miljoen lezers) doen het allemaal nog eens fijntjes uit de doeken. Vooral de ‘bombshell in the limo’ krijgt aandacht; de limo waarin de koningin op 25 oktober met prins Philip en haar zoon op weg is naar de herdenkingsdienst voor de slachtoffers van Bali. In een toevallige opmerking tegen prins Charles refereert de koningin aan haar toestemming aan Burrell. The Sun drukt bij het verhaal een foto af uit 1997, waarop de koningin, die de butler net een huisorde van verdienste heeft opgespeld, hem lachend de hand schudt. ‘Een trouw dienaar en de meedogenloze monarch’, is het bijschrift. De vraag is: waarom kreeg de majesteit pas zo laat haar geheugen terug? En: kreeg ze het terug om te voorkomen dat Burrell in de getuigenbank zaken zou onthullen die de Windsors onwelgevallig zijn?

The Independent, die regelmatig voor een republiek pleit waarin burgers niet langer Hare Majesteits ‘onderdanen’ zijn, stelt voorpaginabreed de volgende vragen:

– ‘Waarom is er 1,5 miljoen pond uitgegeven aan vervolging en berechting van de koninklijke butler?

– Waarorn kwam de koningin pas zo laat over de brug?

– Waarom heeft de politie niet geprobeerd de koningin te horen? 

– Waarom werden de prinsen misleid door de politie op Highgrove? 

– Waarorn probeerde het OM bewijsmateriaal (namelijk de verklaring van de koningin) buiten de rechtszaal – en daarmee buiten de openbaarheid – te houden? 

Alle kranten wijden vele pagina’s aan de zaak. Andere elementen komen aan de orde: waarom had St. James’s Palace (de hofhouding van prins Charles) niet eerder aan Buckingham Palace (de hofhouding van de koningin) gevraagd of daar nog iets te melden viel over schuld en onschuld van de butler? “Niet voor eerst zouden we ons voordeel hebben kunnen doen met ‘some joined-up monarchy’, schrijft de Daily Telegraph. We kunnen ons nu voorbereiden op diepgravend spitwerk naar wat kennelijk diep geheim moest blijven.” The Times vraagt: “Dus van wie zijn dan die 310 voorwerpen die niemand heeft gestolen?” De prinselijke biograaf Anthony Holden, die er altijd als de kippen bij is om uit te leggen wat een walgelijke en verwende personages de royals zijn, vindt meteen al dat de Windsors, net als iedere andere burger, schadevergoeding moeten betalen voor wasting the police’s time – het verkwisten van kostbare politie-en justitietijd. 

Zondag, 3 november 

Paul Burrell spreekt ‘exclusief’ met The Sunday Telegraph (en nog veel meer zondagskranten) over zijn dankbaarheid jegens de Queen. Hij had, zegt hij, zijn persoonlijke conversatie met de koningin, kort na het overlijden van prinses Diana, vijf jaar voor zichzelf gehouden en zelfs tot het laatste moment niet met zijn advocaten gedeeld, omdat dat gesprek `between myself and Her Majesty’ was – en daarmee vertrouwelijk. “Ik heb de koningin altijd zó bewonderd. En wat ze nu heeft gedaan, door tussenbeide te komen, is ongehoord. Ik ben zó gelukkig.” 

Buckingham Palace en St. James’s Palace zijn ondertussen eensgezind: de samenzweringstheorieën in de pers over het miraculeus hervonden geheugen van de koningin zijn volgens woordvoerders le reinste onzin’. 

Die verzekering neemt de argwaan bij het publiek absoluut niet weg. “We waren van plan vervelende onthullingen tot een minimum te beperken (om de royals terwille te zijn – red.), maar het probleem was: hij weet álles!” zegt een advocaat uit het verdedigingsteam tegen de pers. 

De butler, zijn gedrag en zijn mogelijke motieven zijn van nu af aan onderwerp van algemene speculatie. Toeschouwers bij het proces, schrijft The Independent on Sunday, waren bepaald getroffen door Burrell’s gedrag: dat van ‘een bediende meer koninklijk dan de koninklijke familie zelf – als een obsessieve kamergenoot die jouw kleren draagt en net zo gaat spreken als jij’. Desondanks: hij bleef wel een typische bediende. “Als Di hem al in vertrouwen nam, dan was dat alleen omdat ze wist dat hij precies zou uitvoeren wat zij hem opdroeg.” 

Maandag, 4 november 

De Financial Times op de voorpagina: ‘Burrell: field day voor de tabloids, ramp voor de monarchie’. Politiek commentator Philip Stephens vat samen hoe het gouden-jubileumjaar van Elizabeth II, dat de liefde voor de monarchie bij de Britten weer helemaal had moeten aanwakkeren, door het butlerproces geëindigd is in een kater: “Een fantastische Party at the Palace en een succesvolle gouden-jubileumrondreis vormen geen moderniseringsprogramma voor een monarchie die nog steeds stevig is geeworteld in de negentiende eeuw. Te groot en te extravagant. Te veel paleizen, te veel hangers-on en te veel bedienden. De constitutionele prerogatieven behoren tot het verleden. Ceremonieel en glitter zijn niet langer genoeg om al te menselijke zwakheden te verbergen.” 

De minister van justitie is ondertussen `furieus’, meldt The Times, over de manier waarop het proces tegen de butler is geïmplodeerd: hij wil dat de vervolgende instanties antwoord geven op de vraag of ze zich hebben laten leiden door ‘verkeerde, overmatige eerbied’ voor de Kroon. De vraag is vooral relevant omdat justitie nog een butlerproces op de agenda heeft staan. Ook butler Harold Brown, die een met juwelen bezet scheepsmodel thuis op het dressoir bleek te hebben staan, zou immers gestolen hebben van de prinses. 

Burrell en zijn familie zijn ondergedoken in een hotel. Diana’s butler heeft inmiddels een agent, die voor hem onderhandelt met media in binnen- en buitenland. Naar verluidt heeft Rupert Murdoch’s News Corporation (The Times en The Sun/News of the World) het bedrag van z miljoen pond over voor Burrell’s verhaal. De butler zal volgens zijn advocaat nooit ‘alles’ vertellen over zijn tijd met de prinses. Maar hij is ondanks het hem aangedane onrecht ook niet van plan justitie aan te spreken voor schadevergoeding. Burrell wil het verhaal over de afgelopen twee jaar kwijt. Die zijn voor hem en zijn gezin an emotional rollercoaster’ geweest. Burrell kreeg er eczeem en — bijna — een nervous breakdown van. 

Ook prins Charles is naar verluidt ‘furieus’, en wel over de manier waarop de koninklijke familie in opspraak is gebracht. Desondanks wil hij geen ‘intern onderzoek’ naar de vraag of zijn adviseurs dit debacle hadden kunnen voorkomen. Sommige kranten zeggen dat de Prince of Wales als enige held uit de hele geschiedenis tevoorschijn is gekomen: hij besefte immers het belang van de opmerking van zijn moeder in de limousine, en zette gerechtelijke molens in werking. 

In de media melden zich de eerste ‘hechte vrienden’ van de prinses. Veertig van hen, voornamelijk dames uit de betere kringen, zouden hebben klaargestaan om als getuige á décharge voor Burrell te komen opdraven. Zij keren zich nu eensgezind tegen de Spencers: de moeder, de zusters en de broer van prinses Diana. Stuk voor stuk verwijten de vrienden van Diana hen dat zij de vervolging van Burrell hebben doorgedreven. Nu, zeggen ze, hebben de Spencers ‘grotere ruzie met de Windsors dan ten tijde van de begrafenis’. Bij die gelegenheid vernederde Diana’s broer, Earl Spencer, de koninklijke familie immers in het openbaar door te beloven dat `wij, jouw bloedfamilie’ zouden zorgen dat William en Harry niet zouden stikken in een opvoeding die hen alleen als prins opleidde en niet als mens. 

Frances Shand-Kydd en Lady Jane McCorquodale hebben zich volgens deze vrienden ook niets aangetrokken van ‘a letter of wishes’ van de prinses, waarin Diana uitsprak dat ze een kwart van haar nalatenschap verdeeld wilde zien onder haar zeventien peetkinderen. Die zijn in plaats daarvan afgescheept met een van de beeldjes die Diana verzamelde, ter waarde van 75 pond elk. 

Dinsdag 5 november 

Premier Blair heeft de koningin moeten verdedigen tegen aanzwellend gemor over haar rol. De premier heeft gezegd dat er volgens hem geen constitutionele implicaties zijn. Maar dat nieuws verdwijnt geheel, want The Daily Mirror heeft Burrell gekocht, voor — maar — 300.000 pond. De butler gunt zijn verhaal aan de arbeiderskrant op grond van een lang bestaande relatie met de verslaggever Steve Dennis. ‘Paul Burrell opent zijn ziel voor The Mirror’ en belooft: “Het is mijn beurt om zaken recht te zetten en mijn gelijk te halen. Ik WAS Diana’s rock, wat de Spencers ook beweren.” 

The Sun, die met zijn bod van 1 miljoen dus geen stap verder is gekomen en ziedend het nakijken heeft, keert als een blad aan de boom om en richt zich nu, zoals de andere tabloids ook doen, tegen onze held. De krant slaat terug met een klassieke spoiler: `Burrell, zijn ware, verbazingwekkende verhaal’. De krant blijkt te beschikken over de vertrouwelijke verklaring die Burrell voor zijn verdediging heeft opgesteld en die in de rechtszaal niet is gebruikt. Het verhaal ‘Di: Get a priest, I want to marry Hasnat’ vertelt over Diana’s obsessie met de Pakistaanse hartchirurg Hasnat Khan. Khan had zich door Burrell in de achterbak van diens auto ‘s nachts Kensington Palace laten binnensmokkelen, aldus vertelde de butler in vertrouwen aan zijn advocaten. De chirurg werd ook wel geacht hartoperaties te onderbreken, omdat Burrell in de gang van het Brompton Hospital stond met een sommatie van de prinses. 

Dodi Fayed wordt besproken: “De prinses vertelde me dat hij een cocaïneprobleem had, want waarom dacht ik dat hij altijd zo lang in de badkamer was met de deur op slot?” 

En Burrell vertelt over nachtelijke ritjes met de prinses in de (rosse) buurt rond Paddington Station: zij reikten prostituees biljetten van vijftig pond (‘grannies’) uit en in één geval slingerde de prinses al rijdend haar bontjas uit de auto naar een koukleum.

Woensdag, 6 november 

Burrell’s strafpleiter, Lord Carlisle, zegt tegen The Daily Telegraph dat het document waaruit The Sun citeert, is gestolen. De butler heeft bij de rechter meteen een verbod op verdere publicatie afgedwongen. Desondanks klapt ook deze barsister nog even uit de school: “Ofschoon de prinses kennelijk genoot van Dodi Fayeds gezelschap, was er een ander voor wie ze op dat moment werkelijk genegenheid koesterde.” Maar His Lordship wil natuurlijk niet zeggen of die ander Dr Hasnat Khan was, de man met wie Diana, volgens Burrell’s verhaal in The Sun, had willen trouwen. 

Verder nieuws: Paul Burrell’s agent is in onderhandeling over een televisie-quiz-show voor de Amerikaanse televisie met de titel What The Butler Saw. De butler is `geknipt’ als presentator. 

En: ‘vrienden van de Spencers’ zeggen dat de familie ‘verbijsterd’ is over de kritiek in haar richting. Ze heeft altijd alleen maar ‘naar een oplossing gezocht’. 

The Daily Mirror, over 11 pagina’s, laat Paul Burrell onthullen ‘wat de koningin tegen de butler zei bij die ene ontmoeting’, namelijk: “Wees voorzichtig, Paul. Niemand is ooit intiemer met een lid van mijn familie geweest dan jij was met Diana. Er zijn in dit land krachten aan het werk, die wij niet kennen.” Aangezien one does not sit when in the presence of Her Majesty at a private audience’ hadden koningin en butler drie uur met elkaar staan praten. “Ik vertik het om de reputatie van de koningin te laten besmeuren door dit hele gedoe. Ik wil niet dat men denkt dat het haar schuld is. She is a woman of truth and honesty.” Het gesprek, twee maanden na Diana’s dood, was ‘alsof ik met mijn moeder had gepraat — ik voelde me alsof me een enorme last van de schouders was genomen’. 

Nog een primeur uit Burrel’s mond: “Diana zou gaan verhuizen naar Julie Andrews’ huis in Los Angeles, met mij.” 

The Sun (pagina’s 2 tot 9) weet anders: “Diana wilde hem ontslaan, omdat zij hem ervan verdacht haar brieven te hebben gelezen. Maar hij kuste haar voeten en smeekte haar om te mogen blijven.” Verder: Wills en Harry zijn kapot van de onthullingen van de butler’, en de eerste hint naar de seksuele geaardheid van de butler: ‘Huilende bediende was als een zuster (!) voor de prinses’, naast een foto van het echtpaar Burrell met bijschrift: Tears for marriage’. The Sun herinnert fijntjes aan het feit dat Burrell Diana adviseerde over wat haar wel en niet stond: “Weinig mannen zouden de rol van modeadviseur aan kunnen.” De krant meldt dan ook nog dat Burrel inmiddels een bloemenzaak (!) heeft en dat bij de opening daarvan de drag queen Danny LaRue aanwezig was. 

Donderdag, 7 november 

De Daily Telegraph, de grootste Britse kwaliteitskrant, neemt het ‘beschadig Burrel’-thema paginagroot over: ‘The little boy lost in Palace fantast” die ‘zalvend en lichtelijk eng’ was en die, na Diana’s dood, ‘opeens vanuit neerwaarts gerichte blik door zijn wimpers omhoog begon te kijken — net als Diana’.

The Mirror (II pagina’s) heropent bij monde van de butler de aanval op de Spencers. Frances Shand Kydd, Charles Earl Spencer en Lady Sarah McCorquodale staan alledrie op de voorpagina geportretteerd onder de vette kop: ACCUSED. 

Burrel ziet de drie als de aanstichters van alle kwaad en vindt de moeder, broer, en zuster van de prinses alledrie hypocriet. “De Spencers vonden Diana onaanvaardbaar bij haar leven. Maar na haar dood vonden ze haar juist heel aanvaardbaar, ar, voor 10,50 per toegangskaartje.” 

Frances Shand Kydd had al zes maanden ruzie met de prinses, omdat ze haar ‘in vreselijke bewoordingen’ in een telefoongesprek had verweten dat ze met verkeerde (want moslim-) mannen omging. Earl Spencer had Diana geen huisvesting verstrekt op Althorp, het huis van de Spencers, toen ze hem daarom had gesmeekt in de periode rond haar scheiding van prins Charles. En Lady Sarah, die ooit met prins Charles uitging, was alleen maar jaloers op Diana en plukte van haar waar ze maar kon. “Dit had allemaal van mij kunnen zijn,” zou ze op de dag van de bruiloft tegen haar zusje hebben gezegd. Burrel: “Wij noemden haar Lady McCrocodile.” En over Earl Spencer: “Die toespraak van hem bij de begrafenis maakte me misselijk. Ik dacht: ben ik de enige die hem een huichelaar vind?” 

Een woordvoerder van St. James’s Palace zegt, volgens The Mirror, dat prins William zich niet verraden voelt door de butler, Andere media melden dat de woordvoerder alleen zegt: prins William heeft zich onthouden van elk commentaar. 

Paul Burrel stuurt, natuurlijk via The Mirror, een ‘persoonlijke boodschap’ naar de prinsen. “Ik zal jullie nooit verraden. Ik zal nooit van gedachten veranderen. Loyaliteit is mijn middle name.” 

Vrijdag, 8 november 

De koningin heeft gehuild bij een oorlogsherdenkingsceremonie. Tranen van de koningin zien de Britten uiterst zelden: de koningin huilde tot nu toe alleen in het openbaar bij het uit de vaart nemen van het koninklijk jacht Britannia. 

De foto met de traan staat prominent in alle kranten en iedereen heeft zijn eigen uitleg voor de veronderstelde reden. Die varieert van ‘de eerste keer herdenken sinds de dood van haar moeder en van haar zuster’ tot ‘de stress over de nasleep van het butler-proces’. 

Voor het eerst is allerwege sprake van ‘het mysterie van de houten doos’ en van een zich daarin bevindende ‘we tape’, die de oorzaak zou zijn geweest van het imploderen van het butler-proces. 

‘Verkrachtingsclaim is volledig onderzocht, zegt paleis’ (Daily Telegraph). Het is voor het eerst dat het grote publiek hoort van een geheime bandopname, naar verluidt gemaakt door prinses Diana. Een lakei zou haar in 1996 hebben verteld hoe hij, zeven jaar eerder, zou zijn verkracht door een lid van de koninklijke huishouding. De veronderstelde dader is (The Sun) ‘een van Charles’ intiemste vertrouwelingen’. Het bandje zou zich hebben bevonden in de eiken-, dan wel mahoniehouten doos met slot, waarin prinses Diana haar meest vertrouwelijke zaken bewaarde.

In de rechtszaal is na veel heen en weer gepraat tussen partijen onthuld dat zich in de doos een zegelring bevond die James Hewitt aan Diana had geschonken. Ook is er sprake van brieven (later aangeduid als de zogeheten ‘you slut-brieven’), afkomstig van prins Philip. 

Opnieuw geeft het secretariaat van prins Charles (die in zijn geliefde Italië is) een verklaring uit. St. James’s Palace zegt dat het ‘veronderstelde’ seksuele vergrijp eerder is onderzocht, in 1996 intern en in 2001 nogmaals door de politie. De ‘dader’ heeft altijd ontkend en (mede daarom) is na die onderzoekingen niemand in staat van beschuldiging gesteld. 

De politiek roert zich: het Lagerhuislid Norman Baker (Liberalen) roept de prins op opening van zaken te geven. 

Burrell onthult in The Mirror hoe Earl Spencer bij de privé-begrafenis van Diana op Althorp in het bijzijn van Charles, William en Harry de koninklijke standaard van de kist heeft ‘gerukt’ en heeft verruild voor de familievlag. Dit onder het uitspreken van de woorden: “She is a Spencer now.” 

The Sun, in haar tegenoffensief, haalt de voormalige bodyguard van de prinses van stal. Deze gewezen Scotland Yard-politieman is door de hoofdcommissaris zelf als ‘verachtelijk’ betiteld omdat hij een boek over zijn jaren met de prinses heeft geschreven. Het gevolg van die actie is dat de leden van de koninklijke familie nu ook hun persoonlijke bewakers voor geen cent meer kunnen vertrouwen. Hoe dan ook, deze politieman zegt in The Sun dat Diana hem óók altijd ‘her rock’ noemde. Hij noemt Burrel ‘a blabbermouth’ — een kletskous. 

Zaterdag, 9 november 

Linkse Labour-Lagerhuisleden spreken openlijk over ‘toedekken’ van wangedrag door de koningin. Een motie van afkeuring in het parlement haalt het echter op geen stukken na. 

Earl Spencer (`een geïsoleerde aristocraat aan het verkeerde uiteinde van het morele spectrum’, volgens The Independent) ontkent het vlagincident niet, maar zegt dat het van tevoren allemaal was doorgenomen met de koninklijke familie. Burrell’s beschuldigingen zijn ‘kwetsende leugens’. 

De politie zegt het onderzoek naar de veronderstelde verkrachting niet te zullen heropenen omdat het eerdere politieonderzoek ‘zorgvuldig’ is gebeurd. 

Uit alles blijkt dat die seksuele wandaad-bij-geruchte onder royalty-journalisten al jaren gonsde. Toen prins Charles destijds van zijn ex-echtgenote vernam wat de lakei haar had verteld, zou hij zijn eigen adviseur in juridische zaken, de chique advocate Fiona Shackleton, hebben ingeschakeld. Na onderzoek adviseerde zij hem de politie niet in te schakelen: de ‘dader’ had ontkend, het `slachtoffer’ was geestelijk instabiel en wilde ook nu geen aangifte doen. De lakei had vervolgens zijn koninklijke baan verlaten met een handdruk van 37.000 pond. 

Niet de verdenking dat Burrell kostbaarheden had ontvreemd, maar het seksuele delict achter de paleisdeuren blijkt nu waarschijnlijk de aanleiding na’s butler in 2000. Diana’s zuster, Lady te zijn geweest voor de inval van de politie bij Dia. Jane McCorquodale, zou vlak voor die actie aan de politie hebben gevraagd om bij Paul Burrell te zoeken naar een bandje (het bandje waarop Diana de bekentenis van het slachtoffer had opgenomen). Dat bandje was op dat moment spoorloos verdwenen, en is dat nog steeds. Toen de politie vroeg wat er dan wel op dat bandje zou staan en op de hoogte werd gesteld van de inhoud ervan, behandelde ze dat als een late aangifte. De politie begon, blijkt achteraf, zelf een onderzoek. De uitkomst daarvan belandde bij het hoofd van het Openbaar Ministerie zelf. Die besloot dat er, op grond van de feiten en zo lang na dato, no case to answer was. 

Het conservatieve opinieblad The Spectator publiceert onder de kop ‘Perverts and the Course of Justice’ een artikel over een veronderstelde ‘homoseksuele maffia’ die zou zijn ‘geïnfiltreerd’ in de huishouding van de Prince of Wales. Deze maffia zou een beslissende rol hebben gespeeld in het stopzetten van de Burrell-zaak. Uit eigenbelang, omdat ze bang was dat de verkrachtingsepisode anders in de openbaarheid zou komen. 

Nu is de jacht op de identiteit van ‘dader’ en ‘slachtoffer’ open. Britse media worden in zo’n geval gehinderd door de strenge wetgeving op laster en smaad. Als ze iemand noemen, kunnen ze door die persoon in een proces voor een jury worden gedaagd om te bewijzen dat hun bewering grond heeft. Als dat niet lukt, kan dat de media proceskosten en miljoenen aan schadevergoeding aan de belasterde persoon kosten. De kunst van het ‘hinten naar’ heeft hier dus een grote vlucht genomen. 

De Daily Telegraph komt als eerste van de kwaliteitskranten met een verhaal over de personages in de huishouding van prins Charles, onder het excuus: ‘Hoe de fall out de pro-Camilla-campagne om zeep dreigt te helpen.’ In het artikel wordt nauwelijks aandacht besteed aan Camilla, maar staat opmerkelijk veel te lezen over de man die haar helpt het voormalige Schotse buitenhuis van de Queen Mother, Birkenhall, opnieuw in te richten. Het is Michael Fawcett, ‘de voormalige butler, nu de persoonlijke assistent van de prins en een man met een flair voor design (lees: een man met homoseksuele neigingen — red.) van wie Mrs Parker Bowles geregeld gebruik heeft gemaakt’. 

“Het is daar a very bitchy environment. Ze denken allemaal dat zij het dichtste bij de prins staan,” zegt een anonieme insider tegen de krant. Het is duidelijk: twee mensen maken aanspraak op de titel ‘hechtste adviseur van prins Charles’. De een is Mark Bolland, PR-adviseur die het Britse volk Camilla Parker Bowles door de strot moet drukken. Wat ten paleize heet ‘Operatie P-B’ ligt de prins vanzelfsprekend na aan het hart. Maar zo mogelijk nóg dichter bij de prins is Michael Fawcett. Hij immers mocht ooit, nadat prins Charles van zijn paard was gevallen en in het ziekenhuis voor urine-onderzoek een plas moest produceren, als diens valet voor ZKH de fles vasthouden. 

The Sun borduurt op dezelfde manier voort op de seksuele geaardheid van Burrell, zonder het woord ‘gay’ of ‘homo’ te durven noemen. Er is een (heel oude) foto van de butler, verkleed in fez en met oorbellen. “Deze pose voor de camera van een vriend toont dat Paul niet bang was zijn vrouwelijke kant te laten zien.” 

Zondag, 10 november 

‘Hofhouding van de koningin nam homoseksuele prostituees mee het paleis binnen’, opent The Sunday Times. De politieman die tot enkele jaren geleden aan het hoofd van de paleisbewaking stond, zegt dat zijn dienders regelmatig ‘problemen’ hadden met ‘promiscue’ homoseksuele personeelsleden die rough trade mee het paleis in wilden nemen.

Opnieuw is sprake van Fawcett als a close aide van prins Charles. Ook voor de niet zo goede verstaander is nu wel duidelijk dat hij de veronderstelde verkrachter is, maar geen krant riskeert een aanklacht wegens smaad of laster. Fawcett wordt niet alleen geportretteerd als iemand die (net als Burrell bij prinses Diana) de manieren van zijn werkgever heeft overgenomen (friemelen met de manchetknopen, staan met de handen op de rug), maar ook als iemand die niet vies is van incidentele bijverdiensten. Er is sprake van een kostbare Rolex Daytona, die hij cadeau zou hebben gekregen van een Saoedische prins. En verder zou hij officiële, maar niet gewenste cadeaus voor de Prince of Wales hebben doorverkocht. Met medeweten van prins Charles en in ruil voor een percentage van de opbrengst. Dit alles, meent The Sunday Times, is `een teken van de freebie culture die het personeel van de paleizen in zijn greep heeft’. 

The Mail on Sunday heeft de verkrachte lakei gekocht: George Smith (42), een voormalige korporaal met een oorlogstrauma uit zijn diensttijd in de Falklands. Hij beschuldigt de royals ervan dat ze geprobeerd hebben de zaak in de doofpot te stoppen, maar hij erkent dat hij nooit aangifte heeft gedaan en dat hij drank- en drugsproblemen heeft. 

De vrouw van Paul Burrell spreekt in ruil voor 20.000 pond met The Sunday Mirror en zegt: “Wij komen er wel overheen dat Paul voor homo wordt uitgemaakt. Ik weet alles van zijn verleden.” En: “We hadden ontzettende ruzies over haar (Diana)… there were three in our marriage too.” 

Dat interview en een televisie-interview dat Burrell geeft aan ITV die avond (100.000 pond) pre-dateert een nieuwe onthulling in het zondagse zusje van The Sun, de News of the World. De soap-opera is nu compleet, want in deze krant meldt zich de ooit populaire televisiepresentator Michael Barrymore, inmiddels uitgerangeerd vanwege zijn betrokkenheid bij een homoseksueel seksschandaal. Daarbij verdronk een jonge man in zijn zwembad. Barrymore claimt: “Paul Burrell probeerde mij te versieren toen Diana nog boven de grond stond.” En: “Paul Burrell zwaaide met drie ringen in mijn richting — ik weet niet eens of hij die van haar lijk had gerukt. Toen greep hij me en liefkoosde me op een intieme plek, kuste me en zei: ik hou van je.” 

Maandag, 11 november 

Terwijl Burrell zich in New York in het Amerikaanse mediacircus stort, zwaar bewaakt door de minders van de Daily Mirror, openen de media in Engeland unaniem met de verklaring die het nog immer anonieme lid van Charles’ hofhouding via een advocaat heeft uitgegeven. De Daily Telegraph drukt de verklaring letterlijk af, naast een foto uit 1993 waarop én prins Charles én George Smith én Michael Fawcett staan afgebeeld, allen glimlachend. 

De royal aide, getrouwd en vader van twee kinderen, ontkent hierin alle beschuldigingen met kracht en wijst erop dat het slachtoffer ‘an unreliable alcoholic’ is, die zijn verhaal in de loop der jaren in verschillende varianten heeft verteld. De verklaring eindigt: “Onze cliënt heeft niet de wens mee te doen aan de media frenzy, maar kan niet toestaan dat over geheel onware beschuldigingen jegens hem zonder tegengeluid wordt gerapporteerd.” 

‘Meer vernedering voor het koninklijk huis’ en ‘Matters are spinning out of control’ geeft wel zo ongeveer de tendens van de koppen in de kwaliteitspers weer. 

Dinsdag, I2 november 

‘Prins ontbiedt adviseurs naar Highgrove voor crisisbesprekingen’. 

Prins Charles, terug uit Italië, vindt kennelijk dat de aanhoudende ‘onthullingen’ zo niet langer kunnen doorgaan. De prins vreest onherstelbare schade, nu ook aan zijn eer en goede naam. Buckingham Palace lekt naar The Times dat de koningin ‘schoon genoeg heeft van het onderlinge infighten in de hofhouding van haar zoon’. Zij wil een nieuw, onafhankelijk onderzoek onder leiding van een prominente rechter. Het schisma Buckingham Palace — St. James’s Palace, dat in het jubileumjaar met moeite is gedicht, is hiermee opnieuw voor iedereen zichtbaar geopend. 

In Italië heeft La Repubblica bij monde van haar correspondent in Londen de naam van Fawcett genoemd als dader van de verkrachting. Dat is in Engeland groot nieuws: de Britse media leggen hun lezers uit dat ze op internet kunnen lezen wie het is, maar noemen de naam van Fawcett nog steeds niet. 

De Lagerhuiscommissie die toeziet op de publieke uitgaven blijkt geïnteresseerd in de eventuele extra inkomsten van prins Charles uit de verkoop van cadeaus. Gesuggereerd wordt dat ook de inspectie der Belastingen het naadje van de kous zal willen weten. 

Burrell is nog steeds in New York met zijn gezin. Bij een walk-about ten behoeve van de media, komt het verkeer in de wijde omgeving vast te zitten. The Sun heeft van kamermeisjes in het hotel gehoord dat de Burrells ontzettende ruzie hebben gehad over de onthullingen in The News of the World. Hoe dan ook: de tienerzonen van de butler zien er bij de photo opportunity uit of ze de hele wereld wel kunnen schieten. 

Woensdag, 13 november 

“Opdracht geven tot een (onafhankelijk) onderzoek zou een andere koers indiceren dan de misleiding en de schanddaden van de afgelopen dagen. De koningin heeft de kans haar critici de mond te snoeren,” schreef The Times in haar hoofdartikel van gisteren. Helaas, vandaag heet het op de voorpagina van Financial Times: ‘Royals schuwen pleidooi voor onafhankelijk onderzoek’. 

Er komt een onderzoek door de secretaris van de prins, de voormalige accountant Sir Michael Peat, bijgestaan door ‘een onafhankelijke jurist’. De Labourvoorzitter van de Lagerhuiscommissie voor openbaar bestuur zegt meteen dat hij niet gelooft dat Peat’s onderzoek ‘een permanent antwoord’ zal opleveren. 

Volgens The Mirror is Michael Fawcett, hangende het onderzoek, door Charles op non-actief gesteld. Dat is een offer. Gemeld is eerder dat de prins ooit gezegd zou hebben: “Ik kan het vrijwel stellen zonder wie ook, maar niet zonder Michael.” 

The Sun specificeert dit vandaag, op de voorpagina. Haar gezaghebbende politieke commentator citeert Charles, die zou hebben gezegd: “Niemand doet zo goed tandpasta op mijn tandenborstel als Michael Fawcett.” 

Het element ‘overdadige luxe’ doet hiermee opnieuw zijn intrede: de eigen handdoeken en het eigen toiletpapier die de Prins overal mee naartoe neemt, zijn eerder voorwerp van kritiek dan het eigen hoofdkussen, de eigen thee en de eigen jam van de koningin. 

Donderdag, 14 november

Het satirische maandblad Private Bye heeft een lakei met twee corgi’s in de armen op de omslag: ‘Now corgis tell all’, met een verwijzing naar de binnenpagina’s: “Hij rook aan mijn achterste.” 

Het onderzoek van Sir Michael Peat is volgens iedere commentator al bij voorbaat ten dode opgeschreven. De secretaris heeft zich laten interviewen en al uitgesproken dat er volgens hem van samenzwering geen sprake kan zijn. Daarbij gebeurt zijn ondervraging achter gesloten deuren, wordt de koningin niet ondervraagd en mogelijk ook prins Charles niet. 

‘Palace in dissaray at barrage of criticism’, en ‘Prins Charles uiterst gedeprimeerd’, koppen de kranten. Eén commentaar merkt op dat de prins of Wales met zijn ‘hangooruitdrukking’ steeds meer weg heeft van de ezel Ioor. 

Vrijdag, 15 november 

The Times merkt op dat de lange arm van Diana de monarchie alsnog ten val dreigt te brengen: een epische veldslag tussen een onbuigzaam instituut (de monarchie) en een twintigste-eeuws fenomeen( de celebrity- cultus). Prins Charles heeft het licht gezien: de jurist die Sir Michael Peat zou bijstaan, is gepromoveerd naar gelijke status met de secretaris. Peat kijkt naar de doorverkoop van cadeautjes en de inkomsten daaruit (100.000 pond per jaar voor de prins, naar men zegt) en Edmund Lawson, de jurist, kijkt naar het veronderstelde toedekken van de verkrachtingszaak. Openbare uitslag vóór Kerstmis. 

Zaterdag, 16 november 

De moordenares Myra Hindley is dood — wég royaltyberichtgeving. 

Zondag, 17 november 

De zondagskranten hebben naspeuringen gedaan naar aard en hoeveelheid van de doorverkochte cadeautjes. Er is sprake van een geheime kamer in St. James’s Palace waarvan alleen Michael Fawcett (bijnaam onder de rest van het personeel `HMVV’ — `His Master’s Vociferous Voice’) de sleutel had. Tegelijkertijd blijkt dat het hele personeel niet wars was van een bijverdienste hier en daar: tuinlieden, kamermeisjes, chauffeurs —alles wat maar enigszins als ‘koninklijk’ betiteld kan worden, van weggegooide portemonnees met Prince of Wales-pluim (250 pond) tot kaartjes aan een vergane bos bloemen, blijkt interessant voor verzamelaars van ‘koninklijke memorabilia’. Het persoonlijke bedankbriefje, een afleggertje of een cadeautje — zowel het personeel als ook bekenden van prins en prinses deden aan doorverkoop. The Mail on Sunday spant de kroon met het verhaal van een verzamelaarster uit Californië die al beschikt over een haarlok (via de chauffeur), maar die zegt zelfs de afgeknipte teennnagels van prinses Diana aangeboden te hebben gekregen. 

Vrijdag, 22 november 

Prinses Anne, de oudste dochter van de koningin, is sinds gisteren een Princess Royal met een strafblad. Zij is veroordeeld voor overtreding van de Dangerous Dog Act. Haar drie jaar oude bulterriër Dotty heeft in Windsor Great Park een stel kinderen aangevallen. Een   dierenpsycholoog zegt ter verdediging van Dotty dat de hond geen ‘gevaar voor de samenleving’ betekent en heropgevoed kan worden. Dotty hoeft van de rechter niet te   worden afgemaakt. De prinses blijft bij die uitspraak onbewogen. In de pers verschijnt een cartoon van een wenende Dotty die tegen een mede-terriër snikt: “The Queen has come through for me.”