Nog vijftien jaar Oranje
Lang zal de monarchie niet meer standhouden. Het Nieuw Republikeins Genootschap maakt zich op voor de strijd.
Nog maar twee jaar geleden werd het Nieuw Republikeins Genootschap ‘vanaf de barricaden’ opgericht. Nu al zijn ze zo geïnstitutionaliseerd dat er in de Amsterdamse galerie ‘Het getal 0′ een echte nieuwjaarsborrel wordt gehouden, compleet met nootjes, wijn en toastjes met camembert.
Professor Hans van den Bergh, dubbellid van zowel het NRG als de hier aanvankelijk verfoeide club notabelen rond Elsevier-topman Pierre Vinken, trad op als feestredenaar: “Het is heel lang not done geweest om te spreken over de negatieve kanten van de monarchie. Door de oprichting van het Republikeins Genootschap en het Nieuw Republikeins Genootschap is daar verandering in gekomen. Vijf jaar geleden nog zei premier Kok dat hij briefjes van het Republikeins Genootschap in de prullenbak zou gooien. Inmiddels spreekt hij openlijk over modernisering van de monarchie.”
Op de media heeft de welbespraakte republikein wel het een en ander aan te merken. Er
wordt nog veel verzwegen. Zo las hij in de Volkskrant een stukje van Han van Gessel, die koning-koopman Willem I prees. Van den Bergh: “Dat méént zo’n man! Terwijl Nederland aan het eind van het Willem I-bewind nagenoeg failliet was en ook nog België was kwijtgeraakt.”
De oproep van Beatrix, in haar kerstrede, tot meer privacy vond Van den Bergh ‘bijzonder onnozel’. “Ze weet toch dat privacy en koningschap haaks op elkaar staan? Juist een kwestie als die rond Máxima kun je niet aan Willem-Alexanders privacy overlaten: het gaat tenslotte over de nieuwe koningin.”
En mede daarom wordt het nu echt tijd voor de republiek. “Nog maar 35 procent van de bevolking hoeven we om te turnen, dan is de meerderheid tegen de monarchie,” besloot Van den Bergh optimistisch.
Woorden die erin gingen als koek. Maar vlot het nou nog een beetje met die revolutie?
Niet erg, zo bleek. NRG-voorzitter Ewout Irrgang had ‘s middags nog de secretaris van zijn genootschap gevraagd de gemiddelde leeftijd van de tweehonderd leden eens te berekenen. “Gelukkig kon hij dat niet,” sprak Irrgang ironisch. Kort na de oprichting had NRC Handelsblad het NRG nog omschreven als een verzameling jonge honden. Deze middag kon niet meer dan zo’n twintig aanhangers trekken wier leeftijd ver boven de vijftig lag.
Maar Irrgang (zelf dertiger) zag lichtpuntjes: “We hebben een bloeiend verenigingsleven, er is een boek gemaakt, er zijn congressen georganiseerd. En er is toch een omslag bij de media gekomen: vroeger bewaarde de pers een stilzwijgen rond het koningshuis. Nu de koningin zelfs zegt dat de pers liegt, zijn we op de goede weg.”
Toch viel er een bittere nederlaag te incasseren voor de revolutionaire garde in ‘Het getal 0’: bij de oprichting had het NRG de monarchie tot het jaar 2000 de tijd gegeven. En zie nu: nog trilt Huis ten Bosch niet op zijn grondvesten. NRG-voorzitter Irrgang kon niet anders dan toegeven: het is niet gelukt. “Maar laten we dit afspreken: we geven ze nog maximaal vijftien jaar. In 2015 hebben de Oranjes het tweehonderd jaar voor het zeggen gehad. Dan hebben ze lang genoeg op onze kosten geparasiteerd.”
Zou Máxima weten welk onheil haar boven het hoofd hangt?